روح الله رضاعلیچرا وزرای آموزش و پرورش هنوز چند ماهی از مسئولیتشان نگذشته نمی توانند در برنامه ها موفق شوند؟ چه عاملی موجب اشکال بوده است؟ با انقلاب ۵۷ ساختار حکومتی کشور بر مبنای دین اسلام(شیعه) با شعارهایی در حوزه آموزش و پرورش مبتنی بر «ایران را مدرسه کنیم» ، «عدالت آموزشی» و «تعلیم و تربیت عبادت است» بیشترین تمرکز را بر اصلاح و تغییر آموزش و پرورش نهاد. نهایتا با سال ها آزمون و خطا به این نقطه رسیدیم که آموزش و پرورش نیاز به «تحول بنیادین» دارد اما مواجهه وزرای محترم از سال ۱۳۹۰ که اسناد تحولی به تصویب رسید، با آن چگونه بوده است؟… راهبردها، راهکارها و برنامه های مشخصی وجود دارند اما هریک از وزرا در این فاصله، خود را با قد و قواره سند تحول بنیادین تنظیم نکردند بلکه تلاش می شد تا با تحریف، یا تحدید و یا تقلیل در اسناد تحول بنیادین نشان دهند که در عمر کوتاه مدیریتی خود عملکرد شاخصی دارند. بنابراین دلیل اول عدم ثبات مدیریتی ست که به دلیل پایین بودن ضریب ماندگاری، وزیر را به سمت اقدامات سطحی و رو بنایی برای ماندن سوق می دهد.دومین دلیل: در وزارتخانه باتلاقی وجود دارد به نام ساختار اداری که برخی از وزرای پیشین در آن گرفتار شدند، هرچند در این سالها مطالعات متعددی صورت گرفته و یا در حال انجام است اما دلایل آشکار و پنهان درونی و بیرونی، مانع از آن می شد که تدوین و اجرای ساختار بر مبنای نیاز حال و آینده باشد. ساختاری که تقریبا یک سوم منابع انسانی آموزش و پرورش را در خود بلعیده. گاهی مشاهده می شود که در برخی از بخش ها، نیروی انسانی با حداقل بهره وری زیست می کندو یا ساختار توسط افرادی که ساده ترین اصول، تمهیدات و مقدمات پداکوژی را نمی دانند دستخوش تغییرات شکلی و مفهومی می شود، حذف و اضافه کردن اجزای نمودار سازمانی بدون توجه به تبعات آن در مدرسه و فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش به آسانی انجام می گیرد. سومین دلیل: انتصابات سفارشی، تحمیلی و سلیقه ای معاونین، روسأی سازمان های تابعه، مشاورین و مدیران کل استان ها می باشد که در اتمسفرِ سیاست زدگی نظام آموزشی حتی تا انتخاب و انتصاب سرایدار مدرسه کش پیدا می کند، گاهی مشاهده می شود جریانی پنهان بطور مثال از طریق نظرسنجی های موهوم و مداخله گر اعلام هویت و سهم خواهی می کند و گاهی وزیر ناچار می شود قبل از اخذ رأی اعتماد مجلس، معاونین و …را منصوب کرده باشد. لذا دایره انتخاب کم می شود. اگر همین الان فردی از تیم نامزد دوم ریاست جمهوری مناسب و شایسته و بایسته وزارت آموزش و پرورش باشد برای اکثریت ما ممکن است قابل هضم نباشد که او از طرف دکتر پزشکیان معرفی شود… دلیل چهارم : تعارض منافع سیاسی و یا حتی مادی برخی از مدیران در حوزه های ستادی ست که مدیریت نمی شود، فرض کنید می خواهیم در راستای عدالت آموزشی و فهم اولیه آن که در اوایل انقلابِ پا برهنگان شکل گرفته، می خواهیم جلوی توسعه مدارس غیردولتی را بگیریم ، که نیاز به مصوبه قانونی دارد، حال اعضای تصمیم گیر خود یا نزدیکانشان صاحب مجمتع های آموزشی غیر دولتی هستند، یا اینکه برای فرزند خود مدرسه مناسب دولتی پیدا نمی کنند و بدنبال تاسیس مدرسه مناسب هستند و… این تعارضات و برخی از تصمیمات ما را از شعارهای اولیه انقلاب اسلامی دور کرده و یا تهی می کند مثلاً دیگر تعلیم و تربیت عبادت نمی شود بلکه «تجارت» می شود. حال وزیر که در اولین روزهای مسئولیت با طراوت و شاداب می خواهد خانه را گلستان کند سرخورده و مستأصل، ناخودآگاه در روزمرگی می افتد. دلیل پنجم: که به نظرم از همه مهمتر است، آموزش و پرورش در اسناد تحولی به کلیدی ترین و پرمفهوم ترین کلید واژه تحول یعنی «تربیت» تغییر مسیر داده که در مبانی نظری سند تحول بنیادین از آن به عنوان «کارکرد حکومت اسلامی» نام برده شده است (صفحه۲۰۷ مبانی نظری سند تحول بنیادین) لذا وقتی دکتر پزشکیان می گوید :«حاکمیت باید مدرسه را ببیند» ناظر به همین نکته است که آموزش و پرورش صرفا یک وزارتخانه مانند سایر وزارتخانه‌ها نیست توجه حکومت را می طلبد نه دولت، اساسا دولت نمی تواند در عمر کوتاه خود با برخی از دلایلی که بیان شد، تربیت را از طریق آموزش و پرورش مدیریت کند. آموزش و پرورش بخشی از کارکرد حاکمیت در مقوله تربیت است. بنابراین وزرای آموزش و پرورش مجبور می شوند که بدنبال شاخص هایی از نوع کارایی و کوتاه مدت باشند چون در دولت هستند نه در حکومت. از طرفی نهاد دین و متولیان حکومتی و غیر حکومتی دین چون ماموریت ذاتی و هویتی خود را «تربیت» انسان با تراز دینی می دانند(اتفاقا به خوبی در سند تحول بنیادین ترسیم شده. سند تحول بنیادین ، فصل پنجم، هدف های کلان، شماره ۱) ممکن است برنامه های اجرایی و وضعیت موجود آموزش و پرورش را در راستای آن استراتژی ها نبینند و یا انتقاداتی داشته باشند.بازدیدها: ۱۲ راهبری نوشتهدر گزینه وزارت آموزش و پرورش ؛ آقای پزشکیان!آزموده را آزمودن خطاست چالش های وزرای آموزش پرورش
