چرا روستا؟ صاحب امتیاز و مدیر مسئولاختصاص صفحه ای ثابت با عنوان روستا شاید جزو معدود عناوینی باشد که در نشریات سراسری چاپی و الکترونیکی کشور اعم از روزنامه، هفته نامه، ماه نامه و یا فصل نامه و سال نامه دیده می شود.بر اساس آخرین آمار جمعیتی کشور در سال ۱۴۰۰ به نقل از مرکز آمار ایران ، جمعیت کل کشور ، حدود ٨۴میلیون و ۵۵هزار نفر محاسبه شده است که ۶٣میلیون و ٨٧۶هزار نفر در نقاط شهری و ٢٠ میلیون و ١٧٩هزار نفر در نقاط روستایی ساکن بوده‌‌‌اند. همچنین تعداد کل خانوارهای کشور ٢۶ میلیون و ٣٨۴هزار خانوار برآورد شده که ٢٠ میلیون و ٣٧۶هزار خانوار در نقاط شهری و ۶ میلیون و ٨هزار خانوار هم در نقاط روستایی ساکن بوده‌‌‌اند.با توجه به آمار فوق مشاهده می شود که قریب به یک چهارم جمعیت کشور در روستاها ساکن می باشند که تعداد قابل توجهی از آنها در مناطق نیمه برخوردار و یا محروم قرار دارند به گونه ای که از حداقل امکانات اولیه آموزشی و زیست سالم چون حمام و پزشک یا مدرسه و کار برخوردار نمی باشند و چه بسا استعدادها و مهارتها در دل این محرومیتها به هدر رفته و حقوق حقه و بایسته بسیاری که جرمی جز زیست در روستا و چنین مناطقی دارند اعاده نشده و نمی شود.لذا « فریاد بیداری» بر آن است تا با توجه به روستا و روستانشینان در حوزه های مختلف نه تنها زبان انعکاس مسائل و مشکلات مبتلابه آنها باشد ، که منعکس کننده پتانسیل های پیدا و پنهان اعم از جاذبه های گردشگری و …و همچنین معرف فرهنگها و آداب و رسوم آنها در قالب مصاحبه و گفتگوباشد؛ لذا در این راستا دست متخصصین و روستائیان و اهالی آن را به گرمی و مودت می فشاریم .آثار تاریخیاز جملۀ آثار تاریخی که در این روستا قرار دارند می‌توان به کاروانسرای (رباط) شاه عباسی، قلعه تاریخی، یخچال و قنات اشاره کرد .از مهمترین آثار تاریخی، کاروانسرای شاه عباسی می‌باشد.این کاروانسرا که در مرکز روستا و به منظور استراحت کاروانیان و اطراق شب هنگام آنها در حجره‌ها همچنین بستن ستوران کاروانیان در محلهای تعبیه شده‘ ساخته شده است علاوه اینکه روستا را به دو بخش قلعۀ بالا و پایین تقسیم نموده است، در گذشته سبب شده بود که اقتصاد روستا با فروش علوفه و کاه جهت ستوران و نان، ذغال و سایر خوراکیها اعم از باغی و زراعی و همچنین صنایع دستی چون گلیم، جاجیم و … رونق بگیرد.کاروانسرا با مساحتی بالغ بر۸۵۰۰ متر مربع دارای دو ورودی شرقی و غربی و ۴ ایوان و ۳۶ حجره می‌باشد. در وسط حیاط باراندازی قرار دارد که روایت‌های گوناگونی از کاربری آن وجود دارد از جمله خرید و فروش و بارگیری کالاهای کاروانیان ، انجام تبادلات اقتصادی بر بالای آن، برگزاری تعزیه، نشیمنگاه بزرگان خواندن نماز و …در پیرامون حیاط اطاق‌ها، ایوان‌ها و سکوها و در پشت اطاق‌ها شترخوانها قرار دارند. سرویس‌های بهداشتی کاروانسرا در خارج بنا و در ضلع غربی آن قرار دارد که این مهم در نوع خود نادر است.دسترسی به پشت‌بام کاروانسرا از طریق راه پله‌هایی که در طرفین ایوانهای شرقی و غربی قرار دارد میسر است.از تزئینات این کاروانسرا می‌توان به کاربندی‌های گچی رواق‌های پیرامون حیاط و نیز آجرکاری‌های سقف ایوان‌ها اشاره نمود.این بنا از سلامت و پایداری نسبی برخوردار بوده و در دوره‌های گذشته مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است اما بخش‌هایی از پی دیوار ضلع جنوبی و شرقی و نیز کاربندی‌های رواق‌های پیرامون حیاط با وجود اینکه چند بار مورد مرمت قرار گرفته نیاز به مرمت و بازسازی مجدد دارد.متأسفانه ایوانهای دو طرف درب ورودی شرقی دچار شکستگیهای عظیمی شده که عدم رسیدگی و توجه جدی بدانها می‌تواند خسارتهای جبران ناپذیری را به این اثر تاریخی و ملی وارد نماید که رفع و پیشگیری از آن همت و مدیریت مسئولان میراث فرهنگی را می‌طلبد.درآنچه که سبب آسیب و تخریب این کاروانسرا شده می توان به غفلت مسئولین امر میراث فرهنگی در صرف حتی حداقلی هزینه نگهداری و بازسازی استفاده ناصحیح اهالی از جمله برگزاری مسابقات فوتبال در محوطۀ این کاروانسرا و تردد ماشین و … اشاره کرد که تسریع در آسیب رسیدن به بنای مذکور را سبب شده است؛ در حالی که بذل توجه اهالی روستا و مدد مسئولان میراث فرهنگی ، می‌تواند کاربری گذشته این بنا را که همانا اسکان موقت زائران و مسافران مسیر طولانی و خسته کننده حاشیۀ کویر غرب به شرق و بالعکس می‌باشد احیا نماید. این امر می تواند علاوه بر جذب توریست زمینه‌های اشتغال اهالی را با رویکرد جلوگیری از مهاجرت و اقتصاد درونزای روستا در پی داشته باشد.در پایان این بخش به توصیفی که در سفرنامۀ صنیع‌الدوله ازکاروانسرای عباس‌آبادآمده است اشاره می‌شود.«کاروانسرای عباس‌آباد معتبر و بزرگ و مربع متساوی‌الاضلاع است عرض و طول آن شصت قدم و چهار ایوان در چهار سمت دارد ایوان سمت شرقی مدخل کاروانسرا می‌باشد. در هر سمتی ده طاق نما و در هر طاق‌نما حجره است به استثتای پنج طاق‌نما. در سمت شرقی و جنوبی و پشت حجرات طویله و نشیمن ساخته شده آب عباس‌آباد که تقریباً در اواخر تابستان یک چارک است از میان ایوان رو به مشرق وارد کاروانسرا می‌شود و در همین ایوان حوض مربعی کوچکی ساخته شده آن آب از حوض جاری شده و به صحن کاروانسرا آب می‌آید و از زیر سکویی که تقریباً در وسط ساخته اند گذشته، به حوض می‌ریزد و از زیر قسمت شرقی خارج می‌شود.این کاروانسرا نیز از ابنیه‌ی شاه عباس بزرگ است و با کمال اهتمام و استحکام با آجر و گچ بنا شده و حاجی علینقی کاشی و محروم حسین خان نظام‌الدوله شاهیسون آن را مرمت نموده‌اند و سنگ سفیدی بر در کاروانسرا نصب کرده و این عبارت در آن است: «بسم الله وتعالی بانی به عمارت و تجدید این بنیاد که خیراث امتیاز شد بریدتوفیق آثار و اشرف الحاج، حاجی تاجر کاشانی.نیز بر سنگ دیگری نوشته‌اند:«حاجی شعبان جارو فروش وَلَدِ آقا سلیم پینه‌دوز اصفهان بزرگ شده طهران، ساکن مشهد مقّدس، نوکر حاجی میرمهدی چاوش. هرکس اعانتی و احسانی به اهل عباس‌آباد نماید خداوند یک دنیا و صد در آخرت به او بدهد. ۱۲۳۷ قمری» ! (همان،۳۳۸)متأسفانه در حال حاضر هیچ یک از سنگهای نامبرده شده که بر سر در شرقی کاروانسرا نصب بوده است وجود ندارد و توسط غارتگران میراث فرهنگی به یغما رفته است.کاروانسرای عباس‌آباد در ورودی شرقی و غربی برخوردار از دربهای چوبی بزرگ و وزین بوده که براثر تخریب و توفان افتاده و تقریبا اثری از آنها مشاهده نمی‌شود.کاروانسرای شاه عباسی عباس‌آباد در تاریخ ۱۴/۴۱۳۶۶ به شمارۀ ۱۷۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.» (همان، ۳۳۸)عباس آبادِ میامی(شاهرود)(قسمت اول) دراین قسمت از معرفی روستای عباس آباد، ابتدا به موقعیت جغرافیایی، آب و هوا، پوشش گیاهی،پوشش جانوری و تاریخچه این روستا می پردازیم و در شماره های آینده به سایر موارد خواهیم پرداخت.موقعیت جغرافیاییروستای عباس‌آباد در فاصلۀ ۱۳۵ کیلومتری شمال شرقی شهر شاهرود، برکنارۀ جادۀ ابریشم و در مسیر تهران ـ مشهد، «در مشخصات جغرافیایی ۵۴ درجه و ۴۶ دقیقۀ طول شرقی و ۳۶ درجه و ۱۵ دقیقۀ عرض شمالی و در ارتفاع ۱۱۲۰ متر از سطح دریا» (شاه حسینی، ۳۳۲:۱۳۹۳) قرار دارد که از جنوب به کویر نمک ( دشت کویر )، از شرق به شهرستان سبزوار، از غرب به شهرستان شاهرود واز شمال به کوهپایه‌های البرز ختم می‌شود. این روستا جزء دهستان فرومد و از توابع میامی میباشدآب و هواعباسآباد به دلیل قرار گرفتن در حاشیۀ کویر از آب و هوای کویری (زمستانهای سرد و خشک و تابستانهای گرم و خشک) برخوردار بوده و فاقد منابع آب کافی روزمینی و زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی و شرب می‌باشد به گونه‌‌ای که کمبود آب در این روستاسبب شده است تاچهره‌ای از کشاورزی قابل رؤیت نبوده و باغداری هم از رونق مناسبی برخوردار نباشد.پوشش گیاهیپوشش گیاهی منطقه عباس‌آباد به دلیل کویری بودن و وجود خاک شود در جنوب روستا و استپی بودن ناحیۀ شمال آن برخوردار از گیاهان منطقه کویری مقاوم به بی‌آبی و کم‌آبی می‌باشد گیاهان چون بوته، اُشنان درختچه‌های تاغ، گز، خارشتر، گون و … .پوشش جانوریجانوران این منطقۀ کویری نیز شامل خزندگانی چون مار، مارمولک، بزمجه و … پرندگانی چون گنجشک سانان و پرندگان شکاری و پستانداران چون خرگوش، آهو و … می باشد؛خوشبختانه این منطقه برخوردار از یوز ایرانی نیز می‌باشد ؛ اولین یوز ایرانی پس از سالیانی دراز در ناحیۀ عباس‌آباد -که تصور انقراض این حیوان زیبا می‌رفت – به نام کوشکی در منطقۀ میاندشت در ۳۵ کیلومتری غرب عباس‌آباد کشف شد.تاریخچۀ عباسآبادتاریخ دقیق شکل‌گیری روستای عباس‌آباد مشخص نیست؛ اما بر اساس اقوالی که سینه به سینه از اهالی روستا به دست رسیده و در مصاحبه‌ای که با اولین عضو و رئیس شورای اسلامی عباس‌آباد (حاج حسین محمدی) صورت گرفت، با مهاجرت اجباری و ورود گرجیها[۱]توسط شاه عباس صفوی از گرجستان به ایران و تقسیم آنها در سه ناحیه گیلان، اصفهان و سمنان، بخشی از آنها (حدود ۴۰ خانوار) در این منطقه از استان سمنان، کهبر مسیر گذر زائران حرم رضوی قرار دارد، جهت خدمات رسانی به زائران اسکان یافته و با ساخته شدن کاروانسرایی (رباط) به همین منظور، نام «عباس‌آباد» بر تارک این روستا قرار گرفته است.با مستقر شدن گرجیهادر عباس‌آباد، مقرری (حقوق ماهیانه)ای در مقابل خدمات رسانی به مسافران و زائران از سوی فرمانداری سبزوار -که در آن زمان حکومت سبزوار خوانده می‌شد – به آنها پرداخت می شد و این مقرری تا حکومت شاهنشاهی رضاخان ادامه داشت که پس از به قدرت رسیدن رضاشاه مقرری مذکور قطع گردید.در ارتباط با مقرری مذکور علیرضا شاه حسینی در مقاله‌ای به نقل از گزارش کارکنان وزارت جنگ انگلستان آورده است که شاه عباس « سالانه ۱۰۰۰تومان۱ پول نقد و ۱۰۰ خروار گندم به آنها می‌داد که هنوز هم از دولت ایران دریافت می‌کنند. اعقاب آنها در این روستا سکنی دارند و هنوز هم دارای چهره مشخص گرجی‌اند مردم هم در بیرون و هم در خانه، خیلی تمیزتر و راحت‌ترند. روستاییان عادّی ایران به نظر می‌رسند. این امرممکن است نتیجه‌ی عدم پرداخت مالیات و منافعی باشد که از فروش کالاها به مسافران به دست می‌آورند.» (شاه حسینی، ۱۳۹۳ : ۳۴۰) —————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————- ۱- «کوچاندن جمعی از گرجیها به ایران در قرن هفده میلادی صورت گرفته است. نقطۀ ورودی گرجیها به ایران از بدو تأسیس سلسلۀ صفوی یعنی سال ۹۰۷ قمری آغاز شد. در سالهای ۹۳۰ تا ۹۶۷ شاه طهماسب یکم چهار بار به گرجستان لشکر کشی کرد که در لشکر کشی چهارم حدود سی‌هزار گرجی را روانه ایران کرد. به هر حال این حملات موجب پر شدن خزاین صفویان و خرابی گرجستان و آوارگی گرجستان ]گرجیان[ شد. اوج حملات صفویان به گرجستان در عصر شاه عباس اول بود. در این حملات بیش از دویست هزار گرجی به ایران کوچانده شدند. گرجیان که به ایران کوچانده شدند در نوا حی مختلفی همانند مازندران، فارس، قزوین، اصفهان و شمار معدودی در سمنان ساکن شدند.» (همان: ۳۳۵)۱- «دیگر منابع این مبلغ را ۱۰۰ تومان ذکر کرده‌اند. ر.ک.به : هوتوم شیندلر. سفرنامه ی خراسان، همچنین صنیع‌الدوله در مطلع الشمس» (شاه حسنی ۱۳۴۰:۱۳۹۳)بازدیدها: ۸۰ راهبری نوشته سیمای عباس آباد میامی
ممنون از گرداورنده اقای رضا جعفری توفیق روز افزون شما موجب شادمانی است مطالب بسیار عالی و مفید تشکرپاسخ
